دغدغه این روزهای والدین و بچه‌ها: چگونه باید درس بخوانیم که زود فراموش نکنیم!

‌

🗓️ جمعه ۷ دی ۱۴۰۳

‌

◾خورشید لارستان: یکی از دغدغه‌های همیشگی والدین و بچه‌ها در ایام امتحانات فراموشی مطالب حفظ شده است. بسیار گفته شده که پسرم در خانه مطلب را بلد است اما سر جلسه امتحان فراموش می‌کند. یا دخترم هرکاری می‌کند فلان مطلب را یاد نمی‌گیرد. فراموش کردن مطالب درسی می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. از جمله بی‌علاقگی، اضطراب، محیط یادگیری نامناسب، خواب ناکافی، عدم تمرکز و… بنابراین نمی‌توانیم راهکار قطعی برای حل این مشکل ارائه داد اما امیدواریم راه‌حل‌های زیر بتواند تا حدی به شما کمک کند.

‌

۱. خلاصه‌نویسی کنید و نمودار درختی بکشید. شما برای اینکار باید مطلب را خوب بفهمید و بخش‌های مهم‌تر آن را خلاصه و یادداشت کنید. بطوری‌که با مطالعه آن خلاصه بتوانید کل مطلب را بخاطر بیاورید. و مهم‌تر از همه اینکه قبل از امتحان می‌توانید فقط این خلاصه‌ها را مرور کنید نه اینکه کل کتاب را از اول بخوانید. نمودار درختی هم می‌تواند خیلی به شما کمک کند. مثلا برای این جمله که سه عامل اصلی شکست ساسانیان از اعراب چه بود سه شاخه می‌کشید و جلو هر کدام خیلی کوتاه جواب‌ها را می‌نویسید. بدون هیچ توضیح اضافه. توضیحات کامل‌تر را شما باید بعدا بدون نوشتن به یاد بیاورید.

‌

۲.محیط خانه را برای یادگیری و درس خواندن آماده کنید. اینجا نقش والدین اهمیت پیدا می‌کند. درس خواندن به تمرکز نیاز دارد. نمی‌توان همزمان درس خواند و تلویزیون هم روشن باشد یا در خانه سروصدا باشد یا مدام سراغ گوشی رفت. محیط اگر وسوسه‌انگیز باشد بچه‌ها آرام‌آرام درس خواندن را کنار می‌گذارند.

‌

۳. از رمزگذاری یا کُدینگ استفاده کنید. گاهی اوقات هرکاری می‌کنید یک مطلب را نمی‌توانید حفظ کنید. مثلا می‌خواهید معنای کلمه انگلیسی Felon به معنای تبهکار را حفظ کنید. می‌آیید و برای این واژه انگلیسی یک عبارت جدید می‌سازید. مثلا فلانی تبهکار است! در این جمله هم شکل گفتاری Felon را دارید و هم معنای فارسی آن و هم اگر فراموش کردید زودتر یادتان می‌آید!

‌

۴. مثل یک معلم، مطالب آموخته شده را برای خودتان یا والدین‌تان توضیح بدهید. هر زمان احساس کردید مطلبی را به خوبی یاد گرفته‌اید دفتر و کتاب را کنار بگذارید و آن مطلب را با صدای بلند برای خودتان و یا پدرومادرتان بازگو کنید. این کار باعث می‌شود ذهن شما برای به یادآوردن آن مطلب فعال‌تر شود و هرچه‌ قدر بازگویی شما بهتر باشد، یعنی آن مطلب را بهتر یادگرفته‌اید.

‌

۵. کم بخوانید اما همیشه بخوانید! یک نفر ممکن است با یکبار خواندن مطلبی را حفظ کند. یک نفر نیاز است که آن را چندین‌بار بخواند. قدرت حافظه افراد یکسان نیست. بجای آنکه شب امتحان به خود فشار بیاوریم بهتر است در طول سال مطالب را کم‌کم بخوانیم.

‌

۶. مطالب مهم را پیدا کنید، علامت بزنید و از آن‌ها سوال طرح کنید. مطالب مهم را پیدا کنید و علامت بزنید. و چه بهتر که از آن‌ها سوال طرح کنید. با خودتان بگویید این جمله مهمی هست. من اگر معلم بودم چه سوالی از آن طرح می‌کردم؟ آن را در گوشه کتاب‌تان بنویسید. تازه می‌توانید برای آن مطلب چندین سوال طرح کنید. هم کوتاه پاسخ، هم جاخالی و هم چهارگزینه‌ای.

‌

۷. تفریح سرجای خود، درس خواندن هم سرجای خود! قرار نیست یک ماه ایام امتحانات فقط و فقط به درس خواندن سپری شود. اینکار ذهن ما را بشدت خسته می‌کند. ما باید بین مطالعه و تفریحات سالم خود تعادل برقرار کنیم. اگر همیشه سه ساعت بازی آنلاین می‌کرده‌ایم بخاطر امتحانات به یک‌ساعت کاهش بدهیم اما حذفش نکنیم. در عوض آن دوساعت را به درس‌خواندن‌مان اضافه کنیم. نقش مدیریتی والدین بویژه مادرها در این‌جا بسیار مهم است.

‌

۸. از تکنیک مدیریت زمان پومودورو استفاده کنید. با استفاده از این تکنیک شما بعد از هر ۲۵ دقیقه مطالعه، ۵ دقیقه استراحت می‌کنید. یعنی ذهن شما قبل از خسته شدن یک استراحت کوتاه ۵ دقیقه‌ای می‌کند و دوباره بلافاصله کار را ادامه می‌دهد. بچه‌ها می‌توانند برای شروع کار از این تکنیک استفاده کنند. ۲۵ دقیقه درس بخوانند و ۵ دقیقه استراحت کنند. این استراحت می‌تواند هرچیزی باشد که دوست دارند. اما فقط برای ۵ دقیقه نه بیشتر!

‌

۹. و در نهایت: سعی کنید آن مطلب را بفهمید نه اینکه فقط حفظ کنید! اگر هدف شما فقط حفظ کردن یک جمله یا مطلب باشد بدون آنکه آن‌را بفهمید کار سختی خواهید داشت. شما باید اول مطلب را خوب بفهمید و بعد سعی کنید حفظش کنید. مغز انسان معمولا تلاش می‌کند مطالبی که نفهمیده را اضافی و غیرضروری تشخیص بدهد و از ذهن خارج کند!

‌

✍🏻 ایوب محمودی (دکترای فلسفه تعلیم و تربیت)

 

---

---