زنگ خطر مواد مخدر نوظهور در میان نوجوانان و دانش‌آموزان

🗓️ پنجشنبه ۲۹ آبان ۱۴۰۴

◾ خورشید لارستان: گسترش مصرف مواد مخدر نوظهور (NPS یا روان‌گردان‌های جدید) میان جوانان در ایران به یک بحران جدی تبدیل شده است. مقامات پلیس مبارزه با مواد مخدر، کارشناسان بهداشت روان و مسئولان آموزشی درباره افزایش فروش این مواد در نزدیکی مدارس و پارک‌ها و همچنین کافه‌ها با هدف‌گیری دانش‌آموزان هشدار می‌دهند.

▪️در ماه‌های اخیر، گزارش‌ها نشان می‌دهد که فروش مواد مخدر جدید با ترکیبات بسیار خطرناک و توهم‌زا در بازار سیاه ایران افزایش یافته است. رییس مرکز کنترل کیفی آزمایشگاه‌های سازمان پزشکی قانونی هشدار داده که برخی از این ترکیبات به غلط با عنوان «گیاهی» تبلیغ می‌شوند، در حالی که اثرات آن‌ها بسیار مخرب است.

تمرکز بر نوجوانان و قشر جوان و تحصیل‌کرده
یکی از نگرانی‌های اصلی مسئولان این است که مواد نوظهور عمدتاً بین نوجوانان، دانش‌آموزان و دانشجویان رواج دارند. در برخی استان‌ها، مسئولان پلیس گزارش داده‌اند که خرده‌فروش‌ها به‌صورت هدفمند این مواد را در بسته‌های کوچک (پک) در اطراف مدارس و پارک‌ها عرضه می‌کنند. گاهی نیز در کافه‌های سطح شهر این مواد علنا توزیع می‌شود. یا حتی گزارش شده در برخی کافه‌ها ترکیباتی شیمیایی همچون متادون با قهوه‌ها ترکیب می‌شود که باعث اعتیاد فرد شود!

تغییر الگوی مصرف: از سنتی به صنعتی!
به گفته کارشناسان، الگوی مصرف مواد در ایران به‌طور قابل توجهی تغییر کرده است. جوانان دیگر مانند گذشته سراغ تریاک و هروئین نمی‌روند، بلکه «روان‌گردان‌ها» و مواد صنعتی را ترجیح می‌دهند. یکی از موادی که به‌وفور گزارش شده، «گُل» است؛ ماده‌ای با ظاهر گیاهی، اما ترکیبات شیمیایی بسیار مقوی دارد. پلیس هشدار داده که سودجویان، این مواد را روی گیاهان یا برگه‌های سلولزی (مانند دستمال) اسپری می‌کنند تا تشخیص آن‌ها سخت‌تر شود.

والدین مواظب نوجوانان خود باشند
چرا دانش‌آموزان و جوانان هدف جذابی برای عرضه‌کنندگان این مواد هستند؟ تعدادی از دلایل مهم شامل موارد زیر‌اند:

• تصور غلط «بی‌خطر» بودن: ظاهر گیاهی یا بسته‌بندی ساده باعث می‌شود برخی مصرف‌کنندگان اولیه این مواد را جدی نگیرند.
• سهولت مصرف: برخلاف مخدرهای سنتی که گاهی نیاز به ابزار خاص دارند، این روان‌گردان‌های جدید به شکل بسیار ساده‌ای در دسترس‌اند. از جمله حتی به شکل آدامس یا شکلات و…
• کنجکاوی نوجوانان: نوجوانان و جوانان ممکن است تنها برای تجربه سرخوشی کوتاه‌مدت یا فرار از اضطراب یا اغوای همسالان، به مصرف روی بیاورند اما تا مدت‌ها گرفتار شوند.

چه پیامدهای خطرناکی دارد؟
اعتیاد به مواد مخدر نوظهور می‌تواند عواقب بسیار جدی جسمی، روانی و اجتماعی داشته باشد:

• اثرات روانی: توهم، اختلالات روانی، وابستگی روحی
• خطرات سلامت: مصرف حتی مقادیر کوچک از برخی ترکیبات می‌تواند منجر به اوردوز شود
• مشکلات تحصیلی: دانش‌آموزانی که مصرف می‌کنند، عملکرد تحصیلی‌شان به شدت کاهش می‌یابد و حتی به ترک تحصیل بیانجامد.
• چالش‌های پیشگیری و درمان: بسیاری از این مواد جدید برای سیستم درمان و ترک اعتیاد هنوز ناشناخته‌اند.

آشنایی با چند مواد مخدر محبوب بین جوانان
۱. ماری‌جوانا، گل، حشیش، علف و دیگر اسامی آن‌ها، امروزه به شدت در بین جوانان و به خصوص نوجوانان ایران محبوب شده است. دلیل آن هم می‌تواند باور اشتباهی باشد که بین جوانان جا افتاده که استفاده از گل یا ماری‌جوانا ضرر چندانی نداشته و اعتیاد آور نیست.
۲. کوکائین نیز یک ماده اعتیاد‌آور و محرک قوی است که با نام‌های کک (Coke)، سی (C)، برف (Snow) و دانه برف (Flake) شناخته می‌شود.
۳. برخی از مواد توهم زا در طبیعت وجود دارند و از گیاهان به‌دست می‌آیند، مانند مسکالین از نوعی کاکتوس و سیلوسایبین از نوعی قارچ بدست می‌آید، برخی دیگر نیز در آزمایشگاه و به‌طور مصنوعی تهیه می‌شوند مثل ال‌اس‌دی (LSD) و پی‌سی‌پی (PCP).
۴. قرص اکستازی از گروه مواد روان‌گردان انواع مواد مخدر است. اثرات آن حدود ۲۰ دقیقه بعد از مصرف شروع می‌شود و تا حدود ۴ ساعت هم باقی می‌ماند. بعد از این چهار ساعت شادی و سرخوشی، نوبت افسردگی و احساس بیهودگی است و بعد از چند بار مصرف، فرد وارد فاز توهم می‌شود.
۵. آمفتامین و متامفتامین که در دسته مواد محرک جای می‌گیرند، به صورت دارویی برای درمان اختلالاتی چون بیش فعالی تجویز می‌شود و بسیار هم موثر است اما مصرف خودسرانه آن خطرناک است.
۶. مطالعات نشان می‌دهند که سیگارهای الکترونیکی و “ویپ” نیز می‌توانند منجر به بروز مشکلات زیادی در رشد مغز، آسیب به ریه، افزایش خطر فشار خون بالا و افزایش خطر اعتیاد به نیکوتین یا سیگار شوند.

 

---

---