از تصرف عُدوانی چه می‌دانیم؟

‌

🗓️ پنجشنبه ۱۵ شهریور ۱۴۰۳

‌

◾ خورشید لارستان: تصرف عُدوانی عموما با دعاوی مربوط به املاک همراه می‌باشد. در غالب مواردی که شخصی اقدام به تصرف و یا تخریب یا عملی که مالکانه تلقی می‌شود نسبت به ملک ما دارد و ملک سابقا در تصرف ما بوده است، مانند اینکه ما هرساله زمینی را کشت می‌کرده‌ایم و امسال فردی اقدام به شخم زدن زمین ما کرده و ملک را از تصرف ما خارج کرده است. به این کار تصرف عُدوانی می‌گویند.

‌

▪️البته تعریف تصرف عُدوانی و ارکان آن در دعاوی حقوقی و کیفری متفاوت می‌باشد. ماده ۱۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی دعوای تصرف عدوانی را این‌گونه تعریف می‌کند: ادعای متصرف سابق مبنی بر اینکه دیگری بدون رضایت او مال غیرمنقول را از تصرف وی خارج کرده و اعاده تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست می‌نماید.

‌

▪️پس در تصرف عُدوانی حقوقی صرفا سبق تصرف بررسی می‌شود و نه مالکیت، مانند مستاجر یا امینی که ملک به او سپرده شده می‌توانند علیه متصرف، طرح دعوی کنند. در حالی‌که در قانون مجازات به ارائه مصادیقی بسنده کرده‌اند من جمله: پی‌کنی، دیوارکشی، تغییر حد فاصل، اِمحای مرز، کَرت‌بندی، نَهرکشی، حفرِ چاه، غَرَس اشجار و ‌زارعت و امثال آن به تهیه آثار تصرف در اراضی مزروعی اعم از کشت شده یا در آیش زراعی، جنگل‌ها و مراتع ملی شده، کوهستان‌ها، باغ‌ها، قلمستان‌ها و… نماید. این موارد تمثیلی هستند و هرگونه عملی ممکن است تحت شرایطی تصرف عُدوانی تلقی گردد و مجازات حبس را در پی داشته باشد.

‌

▪️نکته‌ای که در خصوص تفاوت تصرف عُدوانی حقوقی و کیفری باید بدانیم، داشتن سند رسمی می‌باشد. برای طرح شکایت کیفری تصرف عُدوانی، الزاما شاکی باید سند رسمی داشته باشد، اما در دعاوی حقوقی لزومی به سند رسمی ندارد و در کنار دعوی اثبات مالکیت قابل رسیدگی می‌باشد. اما لزوما نیازی نیست این دعوا از طرف مالک طرح گردد، در بعضی موارد شخصی که حتی سال‌ها مِلک را من غیرحق در تصرف دارد هم می‌تواند، دادخواست دهد.

‌

▪️ ادله اثبات: در دعاوی حقوقی اسناد و نشانه هایی از تصرف سابق شما و شهادت شهود عموما راهگشاست. در دعاوی کیفری با حفظ اقدامی که توسط متهم در زمین انجام شده است، سند رسمی مالکیت و شهادت شهود و سایر آثار و عکس و مدارک مفید می‌باشد.

‌

فاطمه صفائی‌راد

وکیل پایه یک دادگستری

 

---

---