شناخت شهر سالم

 

عارف باقرزاده: جامعه امروز و انسان امروزی علاقه بسیار زیادی به شهرنشین شدن از خود نشان داده است. طبق آماری غیر رسمی،کشور ایران تا سال ۱۴۰۰ جمعیتی حدود ۹۰ میلیون شهرنشین خواهد داشت. این تعداد انسان نیاز های مختلفی دارند که شهرها باید پاسخ گوی این نیازها باشد. برای تدبر در آینده شهرها و پاسخ گویی به نیاز های جامعه باید متخصصانی پرورش داد که توانایی لازم برای برنامه ریزی، طراحی و مدیریت شهرها را داشته باشند. از این رو رشته مهندسی شهرسازی که تقریبا یک رشته علمی جدید است و ریشه های آن را  باید در پاره ای علوم کاربردی از قبیل معماری، معماری چشم انداز، مهندسی عمران ،اقتصاد خرد و کلان و علوم اجتماعی و رفتاری دانست به این امر می پردازد.

 

 

۱- شهرسازی چه چیزهایی را بررسی میکند؟ ۲- شهرساز کیست؟  ۳-شهر سالم چه خصوصیاتی دارد؟

۱- دانش شهرسازی‌ به‌ بررسی‌ کلیه‌ تحولات‌ اجتماعی‌، اقتصادی‌، سیاسی‌ و فیزیکی‌ یک‌ شهر می‌پردازد و تلاش‌ می‌کند که‌ روابط‌ موجود در یک‌ شهر را در قالب‌ یک‌ نظام‌ هماهنگ‌، مدیریت‌ و سازماندهی‌ کند.

۲- متخصص‌ شهرسازی‌ نیز کسی‌ است‌ که‌ با مطالعه‌ و بررسی‌ روابط‌ اجتماعی‌، اقتصادی‌، سیاسی‌ و فرهنگی‌ حاکم‌ در شهر، برنامه‌ای‌ بسامان‌ و مطبوع‌ برای‌ یک‌ شهر ارائه‌ می‌دهد. برنامه‌ای‌ که‌ تصویرگر سیمای‌ شهر در آینده‌ است‌.

۳- برای پاسخ به سومین سوال ابتدا لازم است تعاریفی از مفاهیمی را بدانیم که در ادامه به شناخت بیشتر ما از شهر سالم کمک می کند.

 

 

مفهوم سلامتی

در زندگی روزمره حفظ سلامتی اگر مهم ترین بخش زندگی انسان ها نباشد قطعا یکی از بخش های حائز اهمیت است. سازمان بهداشت جهانی تعریفی جامع و کامل  از مفهوم سلامتی ارائه می کند تا این مقوله مهم به راحتی قابل درک باشد.

(WHO[1]): سلامتی نه فقط نبود بیماری یا ناتوانی، بلکه حالتی از تندرستی فیزیکی، ذهنی و اجتماعی است. یکی از حقوق اساسی هر انسانی بدون در نظر گرفتن برتری نژادی، مذهبی، باورهای سیاسی، اقتصادی و موقعیت اجتماعی،بهره مندی از بالاترین معیار های قابل دسترس سلامتی است.

 

 

شهر سالم

پس از این که با مفهوم سلامتی آشنا شدیم این بار این مقوله مهم را در شهر ها مورد بررسی قرار می دهیم. انسان همواره نیاز به پیشرفت، تکامل، اسایش، ارتباطات اجتماعی سالم، پویایی و… را احساس می کند. بدون تردید پاسخ گویی به خواسته های مردم نیازمند بستری مناسب و امن است و شهرها به عنوان بزرگترین محل اسکان انسان ها اهمیت زیادی در پاسخ گویی به این خواسته ها دارد. شهری می تواند نقش فعال و مفید در حفظ و کمک به پیشرفت ارزش ها و جلوگیری از رشد ضد ارزش ها داشته باشد که سلامتی اولین و مهم ترین رویکرد آن باشد. امروزه رویکرد شهرسالم به عنوان یکی از رویکردهای غالب در مطالعات شهری و روستایی و حتی در مقیاس ملی مطرح است.

این رویکرد از بعد زیست محیطی،سلامت جامعه، محیط زندگی فردی و اجتماعی، رفاه اجتماعی و… به بررسی کیفیت زندگی افراد یک جامعه می پردازد.

 

3. از دید سازمان بهداشت جهانی: شهرسالم شهری است که محیطش را بهبود می بخشد و منابعش را توسعه می دهد به طوری که مردم بتوانند یکدیگر را درجهت بالاترین توانایی های فردی پشتیبانی کنند. (WHO)

تعیین کننده ترین نقش در سلامتی شهر را مردم دارند مردمی که باید فرهنگ همکاری را بین آن ها ترویج داد تا بتوانند پشتیبان یکدیگر باشند و این گونه به پیشرفت خود و جامعه کمک کنند. مردمی که باید به آنها آموزش داد اگر خودشان حامی شهر و فعالیت های مفید باشند از سوی دیگر افراد جامعه حمایت خواهند شد. این نکته مهم را نباید از یاد برد که شکل گیری رابطه دو طرفه و مثبت میان فرد و اجتماع در شهرهای امروزی که از سلامت شهری به دور هستند کاری سخت و  زمان بر است و نیاز به برنامه ریزی دقیق و هدف گذاری مناسب دارد که این امر با پیشرفت تدریجی فرهنگ و افزایش آگاهی به صورت پلکانی و در آخر داشتن چشم اندازی روشن از آینده اجرایی و قابل انجام است.

 

 

 

 

 

 

 

 

[۱] World Health Organization 

---

---