مطالب ارسالی شما: توسعه شبکه ارتباطی اینترنتی، ما را از کتاب خوانی بی نیاز نمی کند

 

این مطلب را یکی از همشهریان عزیز برای سایت ارسال کرده اند. به علت طولانی بودن متن، در دو بخش ارائه خواهد شد.

به بهانه بازگشایی فصل مدارس، نظر سنجی سایت خبری ـ تحلیلی خور و همچنین درج نوشته ای با موضوع ” مدیر کل کتابخانه های عمومی فارس: خور از نقاط بسیار کم برخوردار فارس در زمینه کتابخانه های عمومی محسوب می شود” در این سایت و به خصوص آمار تاسف بار کم شدن دانش آموزان در طی سالیان اخیر و تعطیلی مدرسه دبیرستان پسرانه خور، بر آن شدم که متنی را جهت استفاده شهروندان، تنطیم و آماده نگارش نمایم. امید که با ریشه یابی و آسیب شناسی این معضل و با همفکری درصدد رفع این نقیصه برآییم.
همیشه یکی از دغدغه هایم این بود که چرا در شهرمان نشریه ای نداریم. رسانه محلی همچون گذشته که باعث می شد مسئولین پس از مشاهده مشکلات موجود و درخواست های مردم در جهت رفع آن ها بکوشند نقش مهمی در اطلاع رسانی وضعیت شهر و مشکلات آن ایفا می کند. اما گاهی هم به خود میگویم آیا در دنیای تکنولوژی امروز که با یک انگشت رسانه ها در دسترس هستند آیا باز هم نشریه میتواند اثرات گذشته را داشته باشد؟

با توجه به عنایت خاصی که اسلام به علم و دانش داشته است، بدیهی است که توجه به کتاب به عنوان ابزار ارزشمند بسط و نشر علم هم در خور دقت است. علاوه بر اینکه معجزه پیامبر اسلام خود، کتاب است و کتاب اگر چه در همه ادیان آسمانی عنصر مقدس و ارزشمندی بوده است، ولی در اسلام از ویژگی خاصی برخوردار است. جایگاه مطالعه در زندگی انسان از اهمیت بیشتری برخوردار است زیرا انسان از قدرت حافظه و نیروی اندیشه قوی برخودارند و علاوه بر آن برای تکمیل تجربیات زندگی نیاز بیشتری به مطالعه دارند تا اندیشه های دیگران را به تفکر خویش پیوند زنند و راه رسم زندگی را به مدد توانایی فکری بیابند و مجددانه درآن گام نهند. چرا که هرگاه در جامعه ای سخن از تمدن و پیشینه تاریخی می شود، بزرگان فرهنگ و هنر، شعرا و نویسندگان و دانشمندان آن جامعه و از سویی دیگر کتاب و کتابخانه های مربوط به دوره های تاریخی گذشته منبع و مرجع استناد جوامع و ملل قرار می گیرند. با این حال تحلیل جامع و کامل برای اینکه چرا کتاب ها خوانده نمی شوند و … نیازمند تحقیق و پژوهش گسترده است. و هم نیازمند در نظر گرفتن عوامل بسیار متعدد اجتماعی و فرهنگی.
به دلیل برخی غفلت ها، ممکن است افراد از کتاب و کتابخوانی فاصله بگیرند، برپایی برنامه های فرهنگی همچون نمایشگاه های کتاب یا تبلیغات، تشویق عموم به کتابخوانی، گاها در مردم ایجاد انگیزه می‌کند اما بی شک نمی تواند مردم را کتابخوان بار آورد. اگر تنبلی خود را بهانه نکنیم دلیل دیگر شاید گرانی قیمت کتاب ها باشد چنانکه تخفیف وجود داشته باشد، افراد علاقه مند به کتاب و کتابخوانی که توانایی خرید کتاب های گرانقیمت را ندارند، می توانند کتابهای مورد نظرشان را خریداری کنند.
اما اکنون سخن این است: امروزه در عصر تکنولوژی رسانه‌ای، کتاب معنایی دیگر یافته که دیگر تنها به اوراقی چند در میان دو جلد اطلاق نمی‌شود. مثلاً‌ اینترنت، cdهای فشرده، فضاهای مجازی، مجلات، روزنامه‌ها و کانال‌ها و شبکه‌های تلویزیونی و ماهواره‌ای نقش انتقال اطلاعات را بر عهده دارند و نانوتکنولوژی با عرضه حافظه‌های گوشی‌های موبایل و mp3 و انواع مختلف رایانه‌ها سخت به کار انتقال اطلاعات مشغولند. لذا دیگر نمی‌توان به کتاب تحریری که به شکل معمول سابق عرضه و چاپ می‌شود، به عنوان یک رسانه اکتفا نمود. با این حال به نظر می‌رسد همه این تحولات و پیشرفت‌ها در مقابل تعبیر سابقی که از معنای اعم کتاب می‌شد( کتب تحریری)، امروزه همان جایگاه گذشته را دارد. امروز نیز همین وضعیت به جهان کتاب و کتابخوانی حاکم است، می‌توان تنها به اینترنت اکتفا نمود، یا هم کتاب، هم اینترنت و یا همه رسانه‌ها و البته کتاب‌های زنده که جای خود را دارند.
بااین حال باید توجه داشت. که به وجود آوردن فرهنگ مطالعه در جامعه، مستلزم تدوین و اجرای برنامه هایی است که عادت به مطالعه را رونق می بخشد. پس برای رسیدن به شرایط مطلوب چاره ای نداریم جز آن که عادت به کتابخوانی را از دوران کودکی در افراد ایجاد کنیم. عادت به مطالعه یک امر اکتسابی است، یعنی همانطور که کودک خواندن، نوشتن و حساب کردن را یاد می گیرد، مطالعه را نیز یاد می گیرد. البته باید به این مسئله توجه کرد که کودک این امر را ابتدا از کانون خانواده آموزش می گیرد، سپس در نهاد مدرسه به کتابخوانی عادت می کند. پس خانواده به عنوان اولین نهادی که می تواندکودک را به کتابخوانی ترغیب نماید، نقش بسزایی درگسترش این فرهنگ در جامعه دارد.
در شرایط کنونی با توسعه گسترده و حیرت آور فناوری های جدید، هیچکس نمی تواند مدعی شود که روش سنتی در سایه ی شیوه های جدید و مدرن اطلاع رسانی و کسب آگاهی قرار گرفته هرچند تکنولوژی جدید تحول عظیم و شگرفی در این عرصه ایجاد کرده است و کسی نمی تواند منکر این دگرگونی شود. کتاب و کتابخوانی، هنوز در میان مخاطبان و علاقه مندان به مطالعه و تحقیق جایگاه ویژه خود را دارد و بخشی از سبد فرهنگی این اقشار را به خود اختصاص می دهد. همانطوری که روزنامه مکتوب همچنان ویژگی و نفوذ خود را حفظ کرده و نمی توان گفت که به دلیل وجود شبکه ارتباطی مجازی و اینترنت و شبکه های اجتماعی مجازی، از شمار خوانندگان روزنامه کاسته شده است. بلکه باید گفت که فناوری های جدید به صورت جدی به کمک روش های سنتی آمده و البته تاثیرات خود را بر میزان اطلاعات و آگاهی افراد جوامع گذارده است. هنوز که هنوز است روزنامه های پرتیراژ جهانی و منطقه ای با وجود بهره گیری گسترده از اینترنت و سایبر در جهت اطلاع رسانی به موقع و حضور موثری در اطلاع رسانی ایفا می نمایند.

این یک تصور غلط است که فکر کنیم توسعه شبکه ارتباطی اینترنتی، مخاطب و علاقه مندان به مطالعه و تحقیق را از کتاب بی نیاز کرده است. هر چیز جای خود را دارد و کتاب و انتشار مکتوب و سنتی آن، همچنان بر حضور و ایفای نقش جدی خود تاکید می ورزد.

ادامه دارد…

 

---

---