افسردگی را بیشتر بشناسیم؛ چطور آن را تشخیص دهیم و با افراد افسرده چگونه رفتار کنیم؟

‌

?️ شنبه ۲۰ مرداد ۱۴۰۳

‌

⬛ در دنیایی که حدود سیصد میلیون نفر با بیماری افسردگی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، خوب است که در مورد آن اطلاعات کسب کنیم و آن را بهتر بشناسیم. بسیاری از ما تصور می‌کنیم افسردگی صرفا حالتی از غم و اندوه است و فرد افسرده بیش از حد درباره مشکلاتش اغراق می‌کند. حال آنکه افسردگی چیزی بیشتر از «کمی غمگین بودن» است و علت اصلی خودکشی به شمار می‌رود.

‌

◼️ آنچه افسردگی را از تغییرات موقتی مربوط به خلق‌و‌خو متمایز می‌کند، وجود برخی نشانه‌ها از جمله، احساس غمگین بودن، خستگی مفرط، ناامیدی درباره آینده، اختلال خواب و تغییرات مربوط به وزن می‌باشد که باید حداقل به مدت دو هفته در افراد وجود داشته باشد. «دائما غمگین بودن» و «لذت نبردن از فعالیت‌هایی که قبلا باعث ایجاد لذت در فرد می‌شدند» مهم‌ترین مواردی هستند که می‌توانند در تشخیص افسردگی به ما کمک کنند.

‌

? اما نگرش و رفتار اطرافیان فرد افسرده باید چگونه باشد؟

‌

◼️ حواسمان باشد به قربانیان افسردگی، برچسب نزنیم. تلاش برای عادی جلوه دادنِ شرایط قرار نیست به افراد کمک کند. اتفاقا شرایط به هیچ عنوان عادی نیست. باید بدانیم که نقطه مقابل افسردگی، خوشبختی نیست، بلکه سرزندگی است. یعنی در افسردگی امکان دارد فرد ارتباطش را با اصول اولیه زندگی کاملا قطع کند. مسواک زدن ممکن است به سختیِ جابه‌جا کردن کوه به نظر برسد. پایین آمدن از تخت برای انجام کارهای روزمره، تلاش زیادی می‌طلبد.

‌

◼️ مهم‌ترین نکته در مواجهه با این افراد این است که حواسمان باشد ما نباید در نقش یک روان‌درمانگر فرو برویم. در ضمن، نصیحت کردنِ این افراد یا گفتنِ جملاتی مانند اینکه «تفکراتت رو تغییر بده» یا «به چیزهای منفی فکر نکن» قرار نیست چیزی را درست کند. فرد افسرده از وضعیت روحی و افکار منفی خودش آگاه است اما این یک انتخاب خودخواسته نیست. راه برون‌رفت از این‌ مسئله، از مسیر پیوندِ دوبارهٔ آنها با جهان خارج از خودشان می‌گذرد. یعنی دل‌مشغولی دوباره به خانواده، دوستان و اهداف.

‌

◼️ فرد افسرده در یک چرخهٔ معیوب گرفتار است. وضعیت روحی و روانی او، یادآوری افکار و خاطرات منفی را به دنبال دارد و این افکار منفی، وضعیت روحی و روانی او را بدتر می‌کند. تغییرات مغزی که در فرد افسرده اتفاق می‌‌افتد، مانع از تفکر و رفتار عادی می‌شود. پس این افراد نمی‌توانند مانند افرادی که مبتلا نیستند فکر کنند. همانطور که فردی که در حال غرق شدن است مانند کسی که در خشکی‌ است هوا را استنشاق نمی‌کند.

‌

◼️ در نهایت، پذیرفتنِ این مسئله که افسردگی، یک وضعیت روانی تلخ و دردناک و رهایی از آن به شدت دشوار است، به گونه‌ای که گاهی افراد برای برون‌رفت از این بیماری، پایان دادن به زندگی خود را انتخاب می‌کنند، می‌تواند برای اطرافیان تلنگری باشد که با همدلی و قدرت درک و فهم بیشتری با این مسئله مواجه شوند. گاهی صرف حضورِ ما در کنار فرد افسرده، بدونِ قضاوت یا القای احساس شرم و گناهِ بیشتر به آنها، می‌تواند مفید باشد.

‌

✍? عرفان حمیده

دانشجوی روانشناسی شهید بهشتی تهران

 

---

---