سال جدید و گذری به مساله تجدید در دین در گفتار سید احمد هاشمی

 

با پوزش از تاخیر در ارسال متن خطبه نماز جمعه شهر خور که در تاریخ ۲۸ اسفند ماه ۹۴ توسط دکتر سید احمد هاشمی برگزار شد، متن مربوطه عینا نقل می شود:

---

رسول خدا درحدیثی میفرماید:( فان الله هو الدهر یقلب الله اللیل النهار) خداوند خودش خالق روزگاراست و شب و روز را می گرداند. این گردش سال و ماه و روز برای ما پیام دارد. و آن پیام تغییر است. سال جدید برای ما پیام نو شدن دارد. یعنی این جهانی که ما در آن زندگی می کنیم مرتب در حال تغییر و نو شدن است. بهار و تابستان و پاییز و زمستان پیوسته در حال تغییراست. همانطور که جهان درحال تغییر است ما انسان ها هم مرتب نیاز به تغییر داریم. اصولا نو شدن و تغییر در آموزه های دینی ما از جایگاه ویژه ای بر خوردار است و به معنی جدید شدن یاد می شود. رسول الله هم در یک حدیثی به ما گوشزد می کند که این دین هم نیاز به نو شدن دارد و کسانی این دین را نو و تجدید می کنند. رسول اکرم صلى الله علیه و آله سلم میفرماید: خداوند در راس هر صد سال کسی رابرای این امت بر می انگیزد که دینش را برایش نو بکند. و به اصطلاح به این نوع افراد می گویند مجدد. اما تجدید دین به چه معناست؟ آیا دین را خراب می کنند و یک دین دیگری را درست می کنند؟! یا نه….منظور چیز دیگریست…اصولا وقتی ما می گوییم طرف تجدید بنا را انجام داده معنی اش این نیست که از ریشه کنده و شالوده اش را در آورده و بعد بنای جدیدی انجام داده بلکه تجدید معنایش این است که به خاطر اینکه در گذر زمان خانه دچار مشکلاتی می شود، قسمت هایی ضایع و فرسوده می شود و درها و پنجره ها و سقف هایش را نو می کنیم ولی اسکلت ساختمان سر جایش باقیست ما دکوراسیونش را قشنگ می کنیم نقص هایش را برطرف می کنیم و چیزهایی که به زیبایی ساختمان بیافزاید را می آوریم اما چارچوب و اسکلت بر سر جایش باقیست. در واقع تجدید دین هم بدین معناست. و گفتیم بدین معنا نیست که کسی را بیاورد که از ریشه بکند بلکه بدین معناست که در راس هر صد سال کسی یا کسانی را بر می انگیزد که دین در مسیر حرکتش مانند آب هم کم می شود و هم خس و خاشاک هایی را هم به همراه دارد و اضافه می شود و کسی که می خواهد از این آب استفاده کند این ها را دور می کند. دین هم در مسیرش امکان دارد دچار نقص هایی شود یعنی افرادی می آیند چیزهایی را از دین کم می کنند یا چیزهایی را به آن اضافه می کنند، که در اصطلاح به آن بدعت می گویند.

تجدید دین بدین معناست که در راس هر صد سال کسی یا کسانی را برانگیخته می شوند که بدعت ها و نواقص را از دین بزدایند

پس مجدد چه کار می کند؟! آن چیزهایی را که کم کرده اند و از یاد برده اند آن را زنده و احیاء می کند و به مردم یاد آوری می کند که این هم جزء دین است وشما آن را ترک کرده اید و یا در گذر زمان خواسته یا ناخواسته دانسته یا ندانسته اضافه کرده اند به مردم می فهماند که جزء دین نیست. لذا دین را به حالت صفا و زلالی خودش بر می گرداند. به همین خاطر می گفتند مثلا مجدد قرن اول عمر بن عبدالعزیز هست. و مجددقرن دوم امام شافعی و قرن سوم امام طبری و الی آخر. و اما آیا مجدد آنطور که از حدیث فهمیده می شود باید یک نفر باشد؟ یا نه می تواند چند نفر باشد؟ واقعیت آن است که اگر محدوده ی جغرافیایی را در نظر بگیریم مجدد نمی تواند یک نفر باشد چون یک نفر برد تاثیر گذاریش محدود است. یک نفر در منطقه یا کشور خودش شاید بتواند تاثیر گذار باشد اما نمی تواند در تمام جهان تاثیر گذار باشد. به همین خاطر امام نووی می فرماید مجدد می توانند افراد مختلفی باشند و خداوند افرادی را در هر منطقه ای برگزیند و انتخاب کند و این ها دین را نو کنند.

امام نووی می فرماید مجدد می توانند افراد مختلفی باشند و خداوند افرادی را در هر منطقه ای برگزیند و انتخاب کند و این ها دین را نو کنند.

پس دین هم مانند هر چیز دیگری در معرض نو شدن قرار می گیرد. یعنی دین را به آن اصالت اولیه اش بر می گرداند. ما انسان ها هم نیاز به نوشدن و تجدید و تغییر داریم. اگر در هر زمینه ای تغییر نکنیم از قافله عقب خواهیم ماند. در حدیثی داریم که میفرماید: کسی که دو روزش باهم یکسان باشد او ضرر کرده و مغبون است. از این می فهمیم که هر روزش بهتر از دیروزش باشد. یعنی انسان مومن نباید روزی بگذرد که چیزی به خودش اضافه نکرده باشد. چه از لحاظ مادی و معنوی مثل یک تاجر اگر امروزش مثل دیروز باشد ضرر کرده است. پس اگر انسان تغییر نکند برای انسان رکود می آورد و رکود هم گندیدگی به همراه دارد دقیقا مانند آب. لذا ما نیاز داریم که تغییر کنیم واین جزء آموزه های دینی ماست. و این درسی است که ما از تغییر سال جدید می گیریم.

ما نیاز داریم که تغییر کنیم واین جزء آموزه های دینی ماست. و این درسی است که ما از تغییر سال جدید می گیریم.

اگر انسان به دنبال تغییر و پیشرفت نباشد و فکر کنیم که از ما گذشته سخت در اشتباه هستیم. بلکه بررسی نماییم مثلا سال گذشته چه کارهای مثبتی انجام داده ایم در افزایش آن کوشا باشیم. چه کارهای عقب افتاده داریم آن را در اولویت قرار دهیم. اگر تغییر در خود ایجاد نکنیم دچار روز مرگی و روتین می شویم. چون تغییر در دنیا بسیار سریع هست خیلی از شرکت های بزرگ تجار از بازار رقابت خارج شدند و نتوانستند خود را در سطح این تغییرات حفظ کنند و پاسخگوی این تغییرات باشند. پس انسانی که نتواند با تغییرات پیش آمده خودش را وفق دهد و متناسب با این تغییرات خودش را نو بکند از میدان رقابت کنار زده می شود. چه بخواهد چه نخواهد و میدان رقابت به ما رحم نخواهد کرد. بخصوص در این جهانی که ما در آن زندگی می کنیم اگر متناسب با تغییرات بوجود آمده نو نکنیم و تغییر ندهیم بعد از مدتی از میدان رقابت باید برویم کنار و بعد از مدتی در زندگی دچار سرخوردگی و ناامیدی می شویم. حس می کنیم زندگی ما چیز جدیدی ندارد. حتی اگر بهترین زندگی هم داشته باشیم اما تغییری ایجاد نکنیم بعد از مدتی زندگی ملال آور می شود. پس ما با الهام از قرآن و حدیث و سال جدید موظف هستیم خود را و اخلاق و رفتار و منشمان را نو کنیم. و امیدواریم که خداوند به همه ی این توفیق را عطا کند که سال جدید را بهانه ای برای نو شدن خود و تغییر قرار دهیم. این به ما احساس رضایت می دهد که از گذشته ی خود پشیمان نیستیم که توانسته ایم در زمینه های مختلف گامی به جلو و پیشرفت نماییم. 

---

---