طبقه بندی و زایایی وندهای تصریفی-اشتقاقی زبان لاری و اُورامی: مقاله ای از بهزاد مریدی، محمد اورنگ، ایوب محمودی و فریدون علی رمایی

 

این مقاله پیش تر در دومین همایش بین المللی زبان ها و گویش های ایرانی که در ۱۴ و ۱۵ دی ماه ۹۳ در تهران برگزار شده است به صورت پوستر پذیرفته شده است.

 

طبقه بندی و زایایی وندهای تصریفی-اشتقاقی در دو زبان در خطر ایرانی: مقایسه ی تحلیلی- مقابله ای با زبان فارسی (مطالعه ی موردی زبان لاری و اُورامی)

---

دکتر بهزاد مریدی- استادیار گروه زبان شناسی و زبان های خارجه، دانشگاه پیام نور
محمد اورنگ- دانش آموخته ی کارشناسی ارشد زبان شناسی کاربردی (آزفا)، دانشگاه شهید بهشتی
ایوب محمودی- دانش آموخته ی کارشناسی ارشد فلسفه ی تعلیم و تربیت، دانشگاه اصفهان
فریدون علی رمایی- دانش آموخته ی کارشناسی ارشد زبان شناسی کاربردی (آزفا)، دانشگاه شهید بهشتی

---

 

چکیده:
زبان لاری و اُورامی از جمله زبان های درخطرِقطعیِ ایرانی محسوب می شوند که در جنوب و غرب ایران گویشوران بی-شماری دارند. زبان لاری در مناطق لارستان و لامِرد در استان فارس، مناطقی از استان هرمزگان، و برخی از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس همانند عمان و امارات تکلم می شود و زبان اوارمی نیز در شهرهای سنندج، مریوان و … در استان کردستان، پاوه  در استان کرمانشاه و شهرهای سلیمانیه و اربیل در کشور عراق صحبت می شود. این زبان¬ها در بیشتر زمینه-های زبان شناختی از ویژگی های منحصربه فردی برخوردار هستند. یکی از این ویژگی ها که در حوزه ی ساخت واژه مطرح می-گردد، ساختار وندهای تصریفی و اشتقاقی در زبان های لاری و اورامی است که با زبان فارسی تفاوت های ساختاری- بسامدی بسیاری دارد. در این مقاله برآنیم تا با بررسی تحلیلی وندهای تصریفی و اشتقاقی در زبان های لاری و اورامی به عنوان دو زبان ایرانیِ درخطر قطعی، ساختارها و بسامد کاربردی وندها را بررسی کنیم و سپس زایایی آن ها را با زبان فارسی مقایسه کنیم. تحلیل های انجام شده نشان دادند که وندهای اشتقاقی در زبان های لاری و اورامی در سه حوزه ی پسوندهای طبیعی/ حقیقی، پسوندواره های فعلی و پسوندواره های اسمی قابل تقسیم هستند و از زایایی و کاربرد کمتری نسبت به وندهای اشتقاقی در زبان فارسی برخوردارند اما پسوندهای تصریفی در این دو زبانِ درخطر همانند زبان فارسی طبقه ای بسته را تشکیل می دهند و زایایی بالایی دارند. یافته ها همچنین گویای این نکته بود که وندهای اشتقاقی در زبان های لاری از طبقه-ی بسته ای برخورداند و ساختار «صفت بیانی + فعل ساده» جایگزین کاربرد این نوع وندها در زبان فارسی می شود؛ از طرفی در بررسی وندهای تصریفی در زبان اورامی مشخص شد که این نوع وندها تحت تأثیر عواملی چون شخص شمار و زمان هستند و بر خلاف فارسی، عامل جنسیت در زبان اورامی طبقه ای مجزا را در تعریف و دسته بندی وندهای تصریفی در زبان اوارمی تعیین می کند.
کلیدواژگان: زبان لاری، زبان اورامی، زبان فارسی، وند تصریفی و اشتقاقی، روش تحلیلی- مقابله ای.

 

 

 

 

 

 

---

---