با شروع سال تحصیلی جدید: خواب کودکان را جدی بگیریم

 

بهادر دوستکامی: درحالیکه چند روزی بیشتر به بازگشائی مدارس باقی نمانده است، یکی از مهمترین موضوعاتی که ذهن والدین را مغشوش و مشغول نموده است تنظیم خواب فرزندان و چگونگی تنظیم آن و آماده نمودنشان برای ابتدای مهر و طول سال تحصیلی می باشد. لذا توجه اولیای عزیز به نکات زیر جلب می نمایم:
اولیای عزیز باید بدانند که:
خواب برای کودک همانند تغذیه، لازم و ضروری است. بسیاری از کودکان برای به خواب رفتن مشکل دارند و به موقع نمی‌خوابند، در کودکان معمولا بی‌خوابی اوایل شب اتفاق می‌افتد و به اصطلاح به آن بی‌خوابی شبانه می‌گویند.

احتیاج به خواب در انسان‌ها در سنین مختلف متفاوت است به عنوان مثال به طور متوسط یک کودک دوازده ساله به نه ساعت خواب و یک کودک چهار ساله به یازده و نیم ساعت خواب احتیاج دارد، البته این مسئله بین کودکان در یک رنج سنی نیز متفاوت است. والدین در خواباندن فرزندان نقش مهمی را ایفا می‌کنند حتی عده‌ای از کودکان تا زمانی که یکی از والدین خصوصا مادر در کنارشان نباشد به خواب نمی‌رود. بهتر است که ده تا سی دقیقه قبل از خواب را به او اختصاص دهید. از شوخی‌ها و بازی‌های پرتحرک، تعریف قصه‌های ترسناک و… اجتناب کنید. البته نحوه خواباندن کودک و شکل‌دهی عادت خواب در فرهنگ‌ها، قبایل و حتی خانواده‌ها متفاوت است.
❎ ساعت خواب کودکان:
فرستادن کودک به اتاق خواب و تنظیم ساعت خواب ، تجربه نسبتا سختی برای والدین است. رابین گودمن، روانشناس کودکان در این زمینه نکاتی را جهت دستیابی به یک روش مناسب در کودکان پیشنهاد کرده است که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم:
✅ ساعت خواب ثابتی برای فرزندتان در نظر بگیرید.
ساعت خواب کودکان باید ثابت باشد، یک ساعت خاص را در نظر بگیرید.
اولین بار، کودک خود را در آن ساعت روانه تختخواب کرده و شب‌های دیگر، آن ساعت را معیار فرا رسیدن زمان خواب کودک‌تان قرار دهید. برای بیدار شدن از خواب نیز همین رویه را ادامه دهید. توجه کنید که هر چه کودک‌تان زودتر از خواب برخیزد بهتر است زیرا شب زودتر خسته می‌شود و در ساعت مقرر به آسانی به خواب می‌رود.
– نوع فعالیت فرزندتان در طول روز بر خواب شب او تاثیر مستقیم دارد، او در صورتی که در هوای آزاد قرار گرفته و فعالیت‌های فیزیکی انجام دهند بسیار راحت‌تر به خواب می‌روند.

 

– بهترین زمان برای خوابیدن فرزندانتان را در نظر داشته باشید چون به تدریج با نزدیک شدن به ساعت مورد نظر، احساس خواب آلودگی کرده و برای به خواب رفتن کاملا آماده می‌شود.
– ویژگی‌های فردی فرزندانتان را بشناسید، مهم این نیست که کودکان را وادار کنیم ساعات مشخصی را بخوابند بلکه نکته مهم‌تر این است که او در آن زمان به خواب عمیق رفته و به استراحت بپردازد .
❎ اما نکات جالب دیگر پیرامون خواب کودکان:
– خواب خوب کودکان، کلید سلامتی آنهاست
– خواب و کمبود خواب یکی از بحث ‌برانگیزترین جنبه‌های مراقبت از کودک است.
– خواب در سنین مختلف متفاوت است،

– هیچ عدد دقیقی برای ساعات خواب مورد نیاز برای همه بچه ها دریک سن خاص وجود ندارد.
☑ کودکان پیش‌دبستانی
کودکان پیش‌دبستانی بین ۱۰ تا ۱۲ ساعت در شب می‌خوابند اما این یک قانون نیست. یک کودک ۵ ساله‌ای که خواب شبانه خوبی دارد نیازی به خواب روزانه ندارد. البته، اگر زمانی از روز ساکت و‌ آرام باشد،‌ کودک می‌تواند به خواب برود.
یک کودک ۵ ساله ممکن است هنوز هم مشکل کابوس و حتی مشکل سخت به خواب رفتن در برخی شب‌ها را داشته باشد. شما می‌توانید یک بسته شامل کتاب با تصاویر زیبا، سی‌دی، نوار قصه یا چیزهایی از این دست را آماده کرده و در اختیار کودک قرار دهید تا با استفاده از آنها راحت‌تر به خواب رود. از این وسایل با هم استفاده کنید و طوری آنها را در اتاق کودک قرار دهید که او بتواند در هر ساعتی از شب به آنها دسترسی پیدا کند.
☑ سن مدرسه و قبل از نوجوانی
کودکان بین ۶ تا ۹ سالگی حدود ۱۰ ساعت در شب می‌خوابند. دشواری‌های زمان خواب خصوصا برای تک‌فرزندان در این سنین بیشتر می‌شود. سعی کنید یک زمان کوتاه خصوصی را قبل از خواب با او بگذرانید و از این زمان برای اعتماد به نفس دادن به او و صحبت کردن با او استفاده کنید. این کار کودک شما را برای خواب‌ آماده می‌کند.
– کودکان سن ۱۰ تا ۱۲ سال به حداقل ۹ ساعت خواب شبانه نیاز دارند. کمبود خواب در کودکان می‌تواند باعث بدخلقی و بیش‌‌فعالی آنها شود.

☑ نوجوانان و بزرگسالان
نوجوانان به ۸ تا ۵/۹ ساعت خواب در شب نیاز دارند، اما خیلی از آنها به این اندازه نمی‌خوابند. چون نوجوانان معمولا برنامه خاصی برای فعالیت‌هایشان دارند و ساعات مشخصی را در مدرسه سپری می‌کنند. معمولا کمبود خواب دارند. اگر فرد هر شب یک ساعت کمبود خواب داشته باشد گویا در طول یک هفته، یک شب را نخوابیده. از طرفی کمبود خواب باعث کاهش تمرکز، کاهش حافظه کوتاه‌مدت، عملکرد متغیر و تاخیر در زمان پاسخگویی به محرک‌ها می‌شود. از طرفی بدخلقی، مشکلات در سر کلاس درس، تصادفات رانندگی و غیره هم از عوارض کم‌خوابی است.
یک نوجوان به طور ایده‌آل باید سعی کند که هر شب سر ساعت معینی به رختخواب رفته و راس ساعتی معین از خواب بیدار شود و حداقل بین ۸ تا ۹ ساعت هم بخوابد.

✅ در انتها باید به این نکته توجه کرد که راه مطمئنی برای ایجاد خواب خوب در کودک وجود ندارد، اما والدین باید بدانند که اکثر بچه‌ها توانایی خوب خوابیدن را دارند و با کمی تلاش می‌توان عادات خوبی را جهت خواب در کودک ایجاد نمود و ساعات خوابشان دا در شروع مدرسه تنظیم کرد.

 

بهادر دوستکامی: مدیر دبستان اسماعیل نژاد خور 

---

---