چرا مرگ مغزی برگشت‌پذیر نیست؟ (نگاهی به عملکرد مغز و سایر اندام‌ها در بدن پس از ضربات مغزی)

🗓️ پنجشنبه ۹ مرداد ۱۴۰۴

◾ خورشید لارستان: شاید تصور کنید مرگ مغزی حتما در تصادف‌های شدید رخ می‌دهد. اما باید توجه کرد که گاهی یک ضربه به سر مانند برخورد به جدول کنار خیابان هم می‌تواند فرد را دچار مرگ مغزی کند. اما پرسش مهم‌تر این است که چرا با مرگ مغزی، هیچ راهی برای نجات فرد وجود ندارد درحالی‌که برخی از اندام‌ها همچنان به کارشان ادامه می‌دهند؟ پاسخ به این پرسش ریشه در نقش اساسی مغز در ادارهٔ یکپارچهٔ بدن دارد. مرگ مغزی یعنی نابودی کامل و غیرقابل برگشتِ تمام عملکردهای مغز است که شامل:

• قشر مغز (جایی که هوشیاری، تفکر، حافظه و احساسات اتفاق می‌افتد)
• ساقهٔ مغز (مرکز کنترل تنفس، ضربان قلب، فشار خون، بلع و بسیاری از بازتاب‌های حیاتی) بنابراین وقتی ساقه مغز نیز از کار بیفتد، دیگر هیچ فرمانی از مغز به اندام‌ها صادر نمی‌شود.

▪️در مرگ مغزی، خون‌رسانی به مغز متوقف شده، اکسیژن‌رسانی به آن انجام نمی‌گیرد. مغز تمام کارکرد خود را از دست می‌دهد و دچار تخریب غیرقابل برگشت می‌شود. اگرچه پس از مرگ مغزی اعضای دیگر از جمله قلب، کبد و کلیه‌ها هنوز دارای عملکرد هستند، بتدریج طی چند روز آینده از کار خواهند افتاد.

▪️ اما چرا مرگ مغزی برگشت‌ناپذیر است؟
علت اصلی آن است که بافت مغز اگر برای چند دقیقه خون یا اکسیژن دریافت نکند، سلول‌های آن به‌طور کامل می‌میرند و نمی‌توان آن‌ها را بازسازی یا ترمیم کرد.

• قلب یا کبد را شاید بتوان پیوند زد یا حتی تا حدی ترمیم کرد. اما مغز انسان نه پیوندپذیر است و نه بازسازی‌پذیر. و مهم‌تر از همه: مغز مدیر کل بدن است؛ بدون آن، دیگر هماهنگی میان اندام‌ها ممکن نیست.

▪️ تفاوت مرگ مغزی با ضربه مغزی چیست؟
ضربه مغزی ممکن است موقتی باشد و با استراحت و درمان بهبود یابد، بویژه اگر بیشتر به قشر مغز آسیب زده باشد. اما اگر ضربه شدیدتر باشد و منجر به مرگ مغزی شود (مثل له شدن ساقه مغز یا تورم وسیع)، دیگر برگشتی در کار نیست.

▪️ کدام اندام‌ها پس از مرگ مغزی قابل اهدا هستند؟
بسیاری از اندام‌های بدن پس از مرگ مغزی قابلیت اهدا به افراد نیازمند را دارند. از جمله آن‌ها می‌توان به کبد، کلیه‌ها، پانکراس (لوزالمعده)، قلب، قرنیه و… اشاره کرد. البته ذکر این نکته مهم است که بدون رضایت خانواده و یا کارت اهدا عضو نمی‌توان اهدا عضو را انجام داد. در مورد مرحوم علیرضا محنت‌کش دانش‌آموز ۱۶ ساله خوری اطلاعات دریافتی نشان می‌دهد که پس از تصادف و تایید مرگ مغزی ایشان، با اهدای اعضای بدنش به پنج نفر از هموطنان‌مان زندگی دوباره بخشیده است.

▪️برای دریافت کارت اهدای عضو می‌توانید از دو روش اقدام کنید: ثبت نام آنلاین از طریق وب‌سایت انجمن اهدای عضو ایرانیان یا ارسال کد ملی به سرشماره ۳۴۳۲

 

---

---